تحلیل تضاد کنشگران اجتماعی در عرصه‌های منابع طبیعی و تأثیرات آن بر جامعه روستایی (مورد مطالعه: شهرستان بروجن)

نویسندگان

  • اسماعیل کرمی دهکردی رئیس اداره همکاری های بین الملل دانشگاه زنجان و عضو هیات علمی گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی
  • عطااله ابراهیمی دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.
  • مهدی قاسمی دانشجوی دکتری، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
چکیده مقاله:

منابع طبیعی یکی از ارکان جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌هاست و بسیاری از نیاز‌های ضروری آدمی مانند خوراک، پوشاک و مسکن از وجود چنین منابعی حاصل می‌شود. اما تلاش برای برآورده‌کردن نیازهای معیشت خانوار، گاه باعث ایجاد تضاد و درگیری بین ذی‌نفعان منابع طبیعی می‌شود که تأثیرات نامطلوبی بر معیشت آن‌ها می‌گذارد. از این رو، هدف این پژوهش ترسیم الگوی تضاد بین کنشگران و تحلیل تأثیر این تضادها بر جامعه روستایی در حوضه‌های دوراهان و چشمه‌علی در استان چهارمحال و بختیاری است. در این زمینه از روش‌شناسی کیفی شامل طرح مطالعه چندموردی با واحدهای تحلیل چندگانه استفاده شد. بنابراین، در گردآوری داده‌ها، روش‌های کیفی مانند مشاهده، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، گروه‌های متمرکز، نقشه‌کشی‌ها و نمودارهای ون به‌کار رفت. داده‌ها در نهایت، با روش ارزیابی الگوی تضاد، ترسیم و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که وجود منافع مختلف بین کنشگران باعث ایجاد تضاد در سطوح متفاوت بین آن‌ها می‌شود. همچنین، تضاد بین کنشگران باعث تضعیف معیشت خانوارهای روستایی، مهاجرت خانوارها از روستاها و کاهش سرمایه‌های اجتماعی می‌شود. با وجود پیامدهای منفی، تضاد در برخی موارد نتایج مثبت بر جای گذاشته است؛ برای مثال، اقدامات کارشناسان منابع طبیعی در حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیری از بهره‌برداری‌های بی‌رویه، با وجود تضاد، باعث بهبود پوشش گیاهی در بعضی مناطق شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل تأثیرات ارتقای شاخص‌های تاب‌آوری بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی در مقابل سیلاب (مورد مطالعه: نواحی روستایی شهرستان زرین‌دشت)

سیل از مخرب‌ترین مخاطرات طبیعی است. بشر امروزی هنوز به‌طور کامل نتوانسته است این پدیدۀ طبیعی را مهار کند. به همین دلیل انسان به‌دنبال راه حلی است تا بتواند خطرهای ناشی از سیل را کاهش و تحمل‌پذیری خود را در برابر آن افزایش دهد؛ این موضوع امروز تاب‌آوری نامیده می‌شود. هدف این پژوهش سنجش میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات محیطی همچون سیل است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به ل...

متن کامل

جهت‌گیری ارزشی توسعه محور معلمان و عوامل اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار بر آن (مورد مطالعه معلمان شهرستان بروجن)

ارزش‌ها از بنیادی‌ترین عوامل جهت‌دهندۀ رفتارهای انسانی در هر جامعه‌ای به شمار می‌آیند و نقش مهمی را در رشد و توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایفا می‌کنند. این مطالعه در صدد شناخت جهت‌گیری ارزشی توسعه محور معلمان و عوامل اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار بر آن است. داده‌های پژوهش به شیوۀ پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه، از تعداد343 معلم شاغل در ادارۀ آموزش و پرورش شهرستان بروجن، که به شیوۀ تصادفی چند ...

متن کامل

تحلیل جامعه شناختی اخلاق اجتماعی و عوامل موثر بر آن: مورد مطالعه شهر تهران

پژوهش حاضربه بررسی وضعیت اخلاق اجتماعی درشهر تهران وعوامل اجتماعی موثر برآن پرداخته است. رویکرد اصلی این پژوهش،نظریه تلفیقی وچند بعدی نظم اجتماعی است.روش پژوهش از نوع پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد.جامعه ی آماری شامل زنان ومردان بالای 18 سال شهر تهران است که 600 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند.داده های حاصل نیز با استفاده از نرم اف...

متن کامل

تحلیل تضاد کنشگران اجتماعی در بهره برداری و حفاظت از منابع طبیعی و اثرات آن بر راهبردهای معیشت خانوارهای روستایی: مطالعه موردی در حوضه های آبخیز دوراهان و چشمه علی- له دراز

منابع طبیعی در بیشتر موارد به عنوان کالای مشترک کنشگران ذی نفع مختلف در نظر گرفته می شود که هر یک ممکن است منافع مختلف و اغلب رقابتی با یکدیگر داشته باشند. شواهد نشان می دهند که در بسیاری از موارد ذینفعان منابع طبیعی به علت رفع نیازهای معیشت خود و منافع متضاد بر سر منابع طبیعی دچار رقابت و درگیری می شوند. هدف این پژوهش شناخت کنشگران، منافع و منابع آنها و ترسیم الگوی تضاد بین آنها، همچنین تحلیل ...

بررسی اولویت‌های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اقتصادی- اجتماعی (مورد مطالعه: معلمان شهرستان بروجن)

ارزش‌ها از بنیادی‌ترین عوامل جهت‌دهندۀ رفتارهای انسانی در هر جامعه‌ای به شمار می‌آیند و نقش مهمی در رشد و توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایفا می‌کنند. اولویت‌های ارزشی که از جامعه‌ای به جامعة دیگر تفاوت دارند بازتاب تجربه‌های متفاوت مردم مختلف هستند. این مطالعه با استفاده از نظریة تحول فرهنگی اینگلهارت، درصدد شناخت اولویت‌های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اقتصادی-اجتماعی است. داده‌های ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 4

صفحات  635- 648

تاریخ انتشار 2017-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023